Rybnicka Spółdzielnia Mieszkaniowa

Rybnicka Spółdzielnia Mieszkaniowa - ul. Wyzwolenia 

Rybnicka spółdzielnia mieszkaniowa mieszcząca się na ulicy Wyzwolenia pod względem architektonicznym jest obiektem bardzo interesującym i zasługującym na szerszy opis ze względu na swoją oryginalność i wyjątkowość. Obiekt został wybudowany na przełomie lat 60 i 70 ub. wieku. Projekt został zrealizowany w czasach, kiedy na świecie trendy architektoniczne wyznaczał modernizm. A w Polsce ostatecznie na architektonicznym polu bitwy wygrali moderniści z socrealistami i w wielu względów między innymi ekonomicznych i praktycznych budownictwo modernistyczne zaczęło się błyskawicznie rozwijać w Polsce.

Rybnicka spółdzielnia mieszkaniowa
Rybnicka spółdzielnia mieszkaniowa



Przeznaczenie nieruchomości spółdzielni mieszkaniowej w Rybniku

Rybnicka Spółdzielnia Mieszkaniowa została wybudowana jako obiekt użyteczności publicznej z przeznaczeniem dla pracowników umysłowych. Pierwotnie rybnicka RSM składała się z dwóch obiektów wymienionej wyżej części przeznaczonej dla pracowników biurowych oraz nieistniejącej już dziś osiedlowej kotłowni, wiec można powiedzieć, że obiekt był w pełni funkcjonalnym kompleksem energetyczno-biurowym.

Opis architektury rybnickiej spółdzielni mieszkaniowej :

Budowa rybnickiej spółdzielni jest zgodna z powojennym modernizmem. Obiekt został zaprojektowany i wybudowany w latach 60 ubiegłego wieku. Do budowy rybnickiej spółdzielni użyto żelbetu, materiału bardzo popularnego w PRL-u i wykorzystywanego na szeroką skalę. Obiekt ze względu na surowy wygląd i brak estetyki może być uznany za nawiązujący do powstałego wewnątrz modernizmu nowego nurtu, jakim jest brutalizm. Przemawia też za tym kilka dodatkowych cech takich jak: odsłonięte belki stropowe, złudzenia optyczne, podkreślone elementy strukturalne i funkcjonalne.

Segment biurowy rybnickiej spółdzielni mieszkaniowej

Budynek biurowy został wybudowany na planie prostokąta i sprawia wrażenie lekkiej betonowej bryły odlanej w trójwymiarowej formie. Obiekt składa się z wysokiego parteru oraz dwóch pięter zwieńczonych płaskim dachem.
Każda strona elewacji budynku posiada swoje własne, niepowtarzalne i funkcjonalne oblicze z różnym przemyślanym przez projektanta przeznaczeniem.

Elewacja frontowa rybnickiej spółdzielni mieszkaniowej, wiec ta, która w swoim równoległym położeniu do ul. Wyzwolenia jest najbardziej charakterystyczna i warta sporej uwagi rozpoczyna się piąć w górę od wysokiego parteru. Nie odbiega od w żaden sposób od tradycjonalnego nowoczesnego budownictwa, posiada konwencjonalne okna, o większych rozmiarach, tak aby, jak najwięcej światła wpadało do parterowej części budynku. Wejście do budynku prowadzi przez szklane drzwi, które ze względów praktycznych umieszczono w środkowej części budynku. 

Z tego miejsca odległość jest ta sama dla każdego miejsca w spółdzielni, niż przykładowo, gdyby wejście do wnętrza umiejscowione byłoby z boku. Wejście do budynku zaakcentowane jest szerokimi pięciu stopniowymi schodami.

Lico muru elewacji frontowej jest jednolicie scalone ze sobą i pokryte tynkiem. Pierwsze i drugie piętro ujęte jest prostokątnym wykuszem, który wsparty jest na siedmiu odsłoniętych belkach stropowych, a z jego lica, wyrastają dwa równoległe do siebie, przedzielone płaską płaszczyzną poziome pasy wykonane z betonowych pustaków filarowych, które składają się następnie z 36 wnęk ułożonych poziomo i 3 ułożonych w pionie. 

Cała ta kompozycja przypomina strukturę trójwymiarowej siatki i a jej znaczenie nie jest przypadkowe, a wręcz bardzo funkcjonalne, ale o tym za chwile. Prostopadły wykusz, z którego wyrastają małe wnęki z okienkami nie pokrywa całej fasady głównej, wyróżnia on pomieszczenia biurowe, bo taki był zamysł architekta. 

Wolna przestrzeń jest pozostawiona w miejscu, gdzie spotyka się elewacja frontowa z boczną, a wolna przestrzeń pozostawiona jest u zbiegu południowej i wschodniej elewacji w miejscu, gdzie znajdują się pomieszczenia gospodarcze, do których od strony bocznej prowadzą schody. Całość elewacji zwieńczony jest płaskim dachem, da się również na tej wysokości zauważyć kratki wentylacyjne, które mają za zadanie zapewnić odpowiednią cyrkulację powietrza wewnątrz budynku.

Elewacja tylna rybnickiej spółdzielni mieszkaniowej

Elewacja tylna RSM w Rybniku jest elewacją dwunastu osiową i jest zwrócona w kierunku północnym. Od tej strony budynek w osi drugiej i trzeciej posiada wbudowane garaże, które zwieńczone są płaskim
zadaszeniem oraz szereg pomieszczeń gospodarczych. W okresie PRL prostopadle do spółdzielni przylegała osiedlowa kotłownia.

Elewacja boczna (wschodnia) na poziomie parteru posiada odrębne schody prowadzące do wnętrza budynku oraz do wsypu. Stalowe drzwi posiadają betonowe zadaszenie. Od strony zachodniej elewacja jest wyrażona jako pusta przestrzeń, zamontowana do ściany budynku została drabina prowadząca na dach spółdzielni.

Brise Soleil jako element fasady głównej spółdzielni mieszkaniowej w Rybniku

Wróćmy jeszcze raz do małych wnęk wystających z muru spółdzielni, są to tzw. łamacze światła (osłony przeciwsłoneczne), wykonane są z betonowych pustaków filarowych i w środku wbudowane są małe okienka.
Element ten w świecie architektonicznej terminologii nazywa się Brise Soleil.

Kilka funkcjonalnych rozwiązań fasady głównej RSM w oparciu o warunki pogodowe

Osłony przeciwsłoneczne są bardzo funkcjonalnym i użytecznym rozwiązaniem. Chronią pomieszczenia wewnątrz budynku przed nadmiernym nasłonecznieniem, nagrzaniem oraz zmniejszają ilość wpadającego światła. Wpływają na komfort przebywających i pracujących wewnątrz budynku osób. Wprowadzenie łamaczy pozwala również na tańszą eksploatację budynku lub optymalne wykorzystanie światła dziennego. 

(Tak się składa, że od strony głównej fasady budynku stopień nasłonecznienia jest bardzo wysoki, a wynika to z położenia naszego miasta pod względem szerokości geograficznej. Latem, gdy słońce jest wysoko osłony redukują penetracje promieni słonecznych do wnętrza budynku, zimą natomiast jest odwrotnie, więc można założyć, że łamacze słońca potrafią same ze względu na porę roku i na różnorodność pogody same idealnie dopasować częstotliwość wpadanych do wnętrza budynku słonecznych promieni).

Osłony i wbudowane wewnątrz małe okienka mają również korzystny wpływ na redukcje hałasu dobiegającego z zewnątrz budynku. Spółdzielnia frontem przylega do jednej z najbardziej ruchliwych ulic miasta i dziennie przemierzają ulicą Wyzwolenia setki samochodów i również tych o rozmiarach gabarytowych.


Cała ta struktura przypomina trójwymiarową siatkę, a obserwator zbliżający się do spółdzielni widzi w kratownicy puste otwory, dopiero po chwili orientuje się, że głębia wypełniona jest małymi okienkami. Efekt ten wprowadza w architekturze efekt trójwymiarowości i zaskoczenia oraz wymusza percepcyjną aktywność.

Zastosowanie  Brise soleil na tle historycznym

Koncepcja zastosowania w architekturze elementu Brise soleil (Łamacz światła) ma swój początek w okresie międzywojennym, kiedy na świecie zaczął rozwijać się wczesny modernizm. Pierwszym budynkiem, w którym zdecydowano się na powyższe rozwiązanie, był budynek Ministerstwa Edukacji w Rio de Janerio, zaprojektowany przez Lucio Costa i Oscara Neymeyera w roku 1936, a ukończony w roku 1943. Ze względu na gorący klimat Brazylii pomysł zastosowania na elewacji
budynku architektom podsunął Le Corbusiera, który we własnych wcześniejszych projektach, rozważał właśnie tego typu rozwiązanie. Architekci, projektując nowe budynki, dzięki użyciu elementu Brise soleil, nie tylko podnosili rangę funkcjonalności obiektu, lecz również nadawali im nową formę trójwymiarowości.

Funkcjonalność Brise soleil na przykładzie spółdzielni w Rybniku

Układ Brise soilel pomaga zredukować intensywność padanych na budynek promieni słonecznych, szczególnie latem, kiedy upalna pora bardzo daje się we znaki osobą przebywającym we wnątrz obiektu. Chroni nie tylko pomieszczenie przed nadmiernym nasłonecznieniem, ale również tworzy sztuczną zaporę przed nadmiernym ciepłem i obniża w ten sposób temperaturę pokojową. Brise Soleil ochrania południową elewację budynku rybnickiej RSM, która ze względu na szerokość geograficzną naszego miasta jest narażona na wysokie promieniowanie przez cały dzień.


Fotografia przedstawia działanie Brise soleil o różnych porach roku:


łamacz światła brise soleil


Latem, kiedy słońce w południe jest wysoko na niebie
(W Rybniku wysokość słońca w pierwszy dzień lata wynosi 63,5 stopni) Promienie słoneczne padają bardzo intensywnie na budynek spółdzielni mieszkaniowej, dzięki betonowym łamaczom ich stopień przenikania do wnętrza budynku spada, a wzrasta natomiast stopień ich odbijania.

W okresie zimowym, kiedy słońce na niebie jest niżej i ma do pokonania krótszą drogę na nieboskłonie. System betonowych łamaczy sprawia, że do pomieszczeń biurowych wpływa odpowiednia ilość promieni słonecznych i to bez żadnych przeszkód, ponieważ w okresie zimowym położenie słońca na nieboskłonie jest niższe. (W Rybniku wysokość słońca w pierwszy dzień zimy wynosi 16,5 stopni)

System betonowych łamaczy światła jest stałym i samoczynnie regulującym kontrolę przepływu słonecznego światła. Pozwala przez wszystkie pory roku zapewnić  odpowiednie naświetlenie wewnątrz pomieszczeń biurowych. Jest rozwiązaniem bardzo ekonomicznym, energooszczędnym, funkcjonalnym oraz ma wpływ
na wyższy komfort osób przebywających wewnątrz budynku.

Sposób wykonania :

Element architektoniczny-Brise soleil, RSM w Rybniku został wykonany z 216 betonowych pustaków.

Rybnicka Spółdzielnia Mieszkaniowa

Rybnicka Spółdzielnia Mieszkaniowa w ostatnim czasie przechodziła termomodernizacje. Po remoncie zmienił się wygląd elewacji frontowej, co ostatecznie zmieniło jej wygląd zewnętrzny.

Rybnicka Spółdzielnia mieszkaniowa - termomodernizacja


Linki :


Komentarze

Popularne posty z tego bloga

Volkslista z Górnego Śląska - gdzie jej szukać ?

Kompleks Akademicki w Rybniku - architektura i historia