Rybnik zamek

Istnieje hipoteza, że w miejscu, gdzie stoi dzisiejszy zamek w Rybniku istniał obronny drewniany gród wybudowany przez śląskich Piastów. Do dzisiaj informacje archeologiczne nie dostarczyły nam żadnych istotnych dowodów. Istnieje jednak kilka relacji, które mogą potwierdzić powyższą hipotezę. Wspomnę o tym w dalszej części tekstu. Zanim rybnicki zamek stał się zamkiem, obiekt spełniał funkcje klasztoru sióstr Norbertanek, które sprowadziła do Rybnika księżna Ludmiła w 1211 roku. Siostry norbertanki pochodzą z Niemiec i ich pobyt w Rybniku był ściśle związany z ruchem misyjnym, edukacja i wychowaniem. Czy klasztor dla Norbertanek był wybudowany od podstaw, czy zaadoptowany po byłym grodzie obronnym ? , ciężko na te pytanie odpowiedzieć. 


Rybnicki zamek






Rybnik zamek piastowski


Wg relacji sióstr zakonnych obiekt był bardzo niewygodny i ciasny dla sióstr i nie czuły się w nim swobodnie. Wiec tak jak napisałem na wstępie, jest wysoko prawdopodobne, że Norbertanki z Niemiec otrzymały do zamieszkania stary gród obronny. W roku 1228 klasztor sióstr norbertanek przestał istnieć w Rybniku i zakonnice przeniosły się do miejscowości Czarnowąsy pod Opolem. W niedługim czasie po opuszczeniu klasztoru przez siostry norbertanki, obiekt zaczął spełniać swoją nową funkcję w historii. W dniu 1 sierpnia 1228 roku książę opolsko-raciborski

Kazimierz organizuje zjazd swojego rycerstwa, na którym omawiane są sprawy budowy umocnień i murów obronnych dla zamku w Opolu. Do kwestii spornej należy pogląd, czy książę opolsko-raciborski wybudował od podstaw rybnicki zamek, czy zamek został przebudowany z dawnego klasztoru. Rybnik w tamtym okresie nie miał strategicznego położenia i leżał na uboczu głównych traktów księstwa. Wiec druga możliwość jest całkiem realna, rybnicki zamek został adoptowany po dawnym klasztorze sióstr norbertanek. Zamek posiadał również świątynie i była to gotycka budowla.

Pierwotna architektura rybnickiego zamku:

Istnieją dwie hipotezy na temat pierwszych opisów rybnickiego zamku w średniowieczu:

1. Zamek w Rybniku mógł przypuszczalnie być cały wykonany z drewna, wiec była to budowla drewniana i był zbudowany na planie prostokąta lub kwadratu o niewielkich bokach. (źródło: Zeszyty Rybnickie Idzi Panic / Witold Iwanek)

2. Wersja Idzikowskiego podaje, że rybnicki zamek był konstrukcją drewniano-murowaną.

Najprawdopodobniej w wieku XIV, zamek w Rybniku został przebudowany i jak podaje w swoich kronikach Idzikowski, rybnicki zamek był już budowlą gotycką, czyli obiektem przebudowanym zgodnie z duchem architektury średniowiecznej. Zamek w Rybniku posiadał dwie kondygnacje, na planie czworoboku, otoczony fosą wypełnioną wodą, opasany obwałowaniem

drewniano-ziemnym i wzmocniony był na narożnikach. Zamek w Rybniku posiadał murowaną podstawę oraz blanki. Rybnicki zamek miał cechy obronne i przeznaczony był dla stacjonującej tam załogi. Wokół zamku rozciągały się hodowlane stawy, co podnosiło walory obronne zamku. Stawy zostały osuszone przez Prażmów.

Według spisów majątkowych z roku 1579 i 1581 uzyskujemy dwie ważne informacje na temat zamku w Rybniku.

Pierwsza została spisana na polecenie biskupa wrocławskiego Baltazara:

W opisie dowiadujemy się, że rybnicki zamek był bardzo zniszczony. Struktury obronne, mury i obwałowania mocno naruszone i wymagające gruntownego remontu. W urbarzu wymienione są pomieszczenia gospodarcze i izby dla służby mieszczące się w dolnej kondygnacji. Zarządca majątku gościł w górnej części zamku, która posiadała kilka małych pomieszczeń, również wymagających remontu. Z kolei druga wersja dostarcza nam informacji, że zamek w Rybniku

Rybnicki zamek był bardzo zadbaną posiadłością, składającą się z dwóch kondygnacji. Górne piętro składało się z jadalni i sypialni.

Do późniejszej odbudowy rybnickiego zamku przyczynił się hrabia Oppersdorf. Jak podają źródła, zamek w Rybniku zmienił swoje oblicze z zamku drewnianego na murowany. Obiekt w tamtym okresie był dwupiętrowy i od strony zachodniej posiadał piękna wieże rozebraną około 1758 roku. Do środka zamku prowadziły nowe schody wykonane z cegły. Zmodernizowano również zamkowy dach, pokrywając powierzchnie nowym gontem oraz umieszczono rynny. W późniejszym czasie, gdy panami na rybnickim zamki była rodzina Węgierskich w latach 1776 - 1778, wybudowano dwa boczne skrzydła w stylu barokowym.

Nowe zmiany dla rybnickiego zamku nadeszły w roku 1788. Kiedy to Fryderyk Wilhelm II król Prus nabył Rybnik za sumę 400.000 talarów i dukatów. Nowa Pruska władza zleca architektowi Franciszkowi Ilgnerowi przebudowę rybnickiego zamku, na nowoczesny jak na tamte czasy „dom inwalidów”, instytucje, w której to nowy dom mają znaleźć weterani wszystkich trzech śląskich wojen.

Warto również dodać, że wieża ciśnień mieszcząca się przy ulicy Gliwickiej, również spełniała w funkcje obronne miasta w swojej przeszłości. Może nie tak odległe w czasie jak Zamek w Rybniku, ale kilka istotnych bitew rozegrało się w tym miejscu.





Linki :


Komentarze

  1. W Rybniku nas jeszcze nie widzieli, ale trzeba będzie nadrobić to niedopatrzenie. :-)

    OdpowiedzUsuń

Prześlij komentarz

Popularne posty z tego bloga

Rybnicka Spółdzielnia Mieszkaniowa

Kompleks Akademicki w Rybniku - architektura i historia

Volkslista z Górnego Śląska - gdzie jej szukać ?