Rybnickie pomniki

Architektura i historia rybnickich pomników 

Ile Rybnik ma pomników i kogo one przedstawiają ? - wystarczy wybrać się na spacer, zwłaszcza kiedy pogoda jest bezchmurna i poznać wybitną historię ludzi, wydarzeń ,których te mistrzowskie dzieła uwieczniają. Dużo rybnickich pomników znikło z krajobrazu miasta, a pamięć o nich uwieczniona jest na starych fotografiach. Jednak nie zawsze rybnickie pomniki były tak poważne, często też przybierały groteskowe formy lub nawet przerażające. Pomnik jest to dzieło rzeźbiarsko-architektoniczne, postawione na cześć sławnych osobistości lub ważnych wydarzeń miejących miejsce w historii - Słownik terminów architektonicznych .

Pomniki , które możemy podziwiać do dziś:

Pomnik braci Szafranków w Rybniku.

Rybniczanie Antoni i Karol, znani w świecie muzyki bracia powrócili do Rybnika. Pamięć wybitnych muzyków została uwieczniona wspaniałym pomnikiem, który stanął naprzeciwko dworca PKP. Szafrankowie wpisali się na karty historii miasta zainicjonowanym budowy szkoły muzycznej w Rybniku.

Koncert " Cztery pory roku" - jesień ( foto@Rado )

Pomnik  burmistrza Władysława Webera w Rybniku.

Chociaż Weber nie pochodził z Rybnika i przybył do naszego miasta w roku 1907, pamięć o dawnym burmistrzu Rybnika została upamiętniona  pomnikiem stojącym na przeciwko Urzędu Miasta. Władysław Weber zmienił architektoniczne oblicze Rybnika, zainicjował budowę nowego ratusza, ulic, parków oraz szkoły. 

.Pomniki Jana Nepomucena w Rybniku.

Kult św. Jana Nepomucena dotarł do Rybnika z Czech. Święty był spowiednikiem Zofii Bawarskiej - królowej Niemiec i Czech. Legenda głosi, że umarł przez męczeńską śmierć, bowiem nie chciał zdradzić tajemnicy małżonkowi Zofii - Wacławowi IV.

W Rybniku stoją dwa pomniki św. Jana Nepomucena :

• barokowy, mieszczący się koło starego kościoła, pierwotnie pomnik stał na dawnym palcu Zamkowym, pierwszą zmianką o pomniku były akta miejskie z roku 1788, w których wspomina się, ze w tym roku stał św. Nepomucen jeszcze przed młynem koło zamku. Dawnie rzeźba świętego ozdobiona była aureolą z pięcioma gwiazdkami symbolizujących pięć cnót męczennika. Kolejnym ważnym atrybutem Nepomucena jest trzymający w lewej dłoni zapieczętowany list, nawiązujący do dotrzymania tajemnicy spowiedzi przez świętego. Barokową rzeźbę cechuje dynamizm, ekspresja, ukazanie emocji  i gwałtowność. Sylwetce Jana Nepomucena towarzyszą dwie  rzeźby przedstawiających małych aniołów (W architekturze motyw ten nazywa się- Putto), który jeden dzierży w dłoni krzyż. Kompozycja podtrzymywana jest na cokole w kształcie prostopadłościanu, ozdobionego przy rogach wolutą i ogrodzona galeryjka w kształcie tralek.

• Całkiem inne oblicze przedstawia rzeźba na rynku. Jest to neogotycka imitacja dawnej rzeźby świętego, która stała w trochę oddalonym do centrum rynku miejscu. Jan Nepomucen został przedstawiony jako postać, której postawa i mimika twarzy wyraża przejęcie, powagę i umartwianie się. Rynkowa rzeźba ulokowana jest w środku fontanny.

Pomnik św. Jana Nepomucena

(źródło: NBC)

Pomniki, których już nie ma :

Niemieckie pomniki w Rybniku

Sedanbrunnen - studnia sedańska mieściła się na Placu Wolności i została wybudowana w roku 1882 na pamiątkę zwycięskich wojen z Francją. Pomnik został usunięty w latach 30 ubiegłego wieku .

Jego budowa składała  się :

• z basenu wykonanego z piaskowca, na którym zamontowano zdobione ogrodzenie. Pomnik oświetlały nocą dwie gazowe latarnie ulokowane na przeciw siebie. Basen zasilany był wodą pochodząca ze źródła spływającego od strony dzisiejszej ulicy Powstańców. 
• W środku studni wznosił się pionowy słup składający się z dwu częściowego cokołu w kształcie kwadratowej bryły, która każda z osobna była zaakcentowana gzymsem w formie walca. Do cokołu były wmurowane tablice pamiątkowe. 
• Cokół podtrzymywał kolumnę w formie walca zwieńczonej gzymsem koronującym z arkadowym fryzem, na którym ulokowany był pruski orzeł, spoczywający z szeroko rozwartymi skrzydłami na półkolistej podstawie.

Sedanbrunnen - Sedańska studzienka Plac Wolności Rybnik

Kriegerdenkmal - pomnik wzniesiony  ku pamięci poległych żołnierzy z powiatu rybnickiego w wojnie prusko-francuskiej w latach 1870-72. Monolit został wzniesiony w roku 1876 z inicjatywy specjalnie powoływanego do tego celu komitetu. Kriegerdenkmal został w 1923 roku zniszczony przez nieznanych sprawców - co negatywnie odbiło się w środowiskach niemieckich organizacji i polskich.

Pomnik ku czci poległych mieścił się na placu zamkowym ( plac Kopernika ). Wznosił się na schodkowym, podtrzymującym marmurowy blok, wykonanym w formie prostopadłościanu  , ogrodzonym małymi słupkami i wypełnionym zielenią - cokole. Na zwieńczeniu dolnej części pomnika wznosiła się wysoka, smukła kolumna z osadzonym na samym szczycie dumnym pruskim orłem.

Kriegerdenkmal - pomnik z tablicą upamiętniających poległych żołnierzy pruskich z powiatu rybnickiego. 

Pomnik bomby lotniczej - Rybnik PKP.

W okolicach dworca PKP stała kiedyś bomba lotnicza , dokładnie w tym miejscu gdzie stoi pomnik braci Szafranków. Przyozdabiała skwer stojąc sobie spokojnie parę lat. 

Pomnik myśliwca odrzutowego Jak - 23 przy rybnickim sierocincu.

Jak -23, lekki samolot odrzutowy, symbol radzieckiej myśli technicznej z końca lat 40. Po wycofaniu ze służby metalowa konstrukcja została przewieziona do Rybnika i zdobiła skwer przy ulicy Kościuszki. Następnie samolot został przetransportowany drogą lądową na teren rybnickiego sierocińca.

Pomnik tańczącej pary w Rybniku.

Kultowy pomnik stojący na trawniku koło rybnickiego teatru, przedstawiają scenę tańczącej pary wyrażonej w formie ekspresji. Dzieło nieznanego autora jest przykładem abstrakcji, który w polskiej sztuce zaczął się rozwijać po okresie socrealizmu.

Abstrakcyjne odzwierciadlenie pary tancerzy

Linki :

• Rybnik rynek - architektura centrum Rybnika
• Rybnik miasto
• Rybnik centrum