Rybnik architektura gotycka
Rybnik jako miasto został lokowany na prawie niemieckim w okresie średniowiecza pomiędzy rokiem 1288 a 1308. Na terenie gdzie mieścił się dawniej staw wytyczono rynek oraz przylegające do niego pod kątem prostym ulice. Zabudowa rynku była drewniana, a pierwszymi mieszkańcami rybnickiego rynku byli sprowadzeni z okolicznych śląskich miast niemieccy mieszczanie i rzemieślnicy. Sprawami organizacyjnymi przy lokacji miasta zajmował się zasadźca. Niestety historia miasta milczy na temat twórcy rybnickiego miasta, a wszystkie dokumenty lokacyjne zaginęły w archiwach. Można tylko snuć przypuszczenia, że przywilej lokacyjny Rybnik otrzymał od książąt raciborskich. W historii średniowiecznych miast leżących na terytorium dzisiejszej Polski. Zasadźcy najczęściej pochodzili ze Śląska. Po wytyczeniu i lokowaniu miasta bardzo często zostawali wójtami. Rybnickie miasteczko zostało tak podzielone, że rozparcelowane działki tworzyły prostokąt, który do rynku przylegał krótszym bokiem. Na placu tym zwanym rynkiem, stawiano kramy i wznoszono budynki władz miejskich. Blisko rynku znajdował się gotycki kościół farny oraz zamek.
Do dnia dzisiejszego przetrwał zamek, który zmienił swoje oblicze architektoniczne z gotyckiego na barokowy. Z kościoła farnego mieszczącego się na górce pozostało tylko gotyckie prezbiterium. Średniowieczny układ rybnickiego centrum nie został zatracony
Gotyckie prezbiterium w Rybniku
Gotyckie prezbiterium dawnego kościoła farnego mieszczącego się przy ulicy Gliwickiej na wzgórzu akademickim. Jest to jedyny obiekt w Rybniku wybudowany w stylu gotyckim w połowie XV wieku. (u schyłku średniowiecza) Można sobie wyobrazić, że w tym czasie Jagiełło stoczył walkę z zakonem krzyżackim w bitwie pod Grunwaldem, a kilkadziesiąt lat później Kolumb odkrył Amerykę.
 |
| Murowane obejście z kamienia polnego wypełnione zielenią. |
Dlaczego kościół farny w Rybniku został wybudowany na wzgórzu ?
Wzgórze na którym stoi prezbiterium, a wcześniej kościół farny został wybudowany na miejscu drewnianego kościoła. Był pierwszym budynkiem w Rybniku wykonanym z cegły ręcznie formowanej z gliny, a następnie wypalanej w piecu. Legenda głosi, że w czasach przedchrześcijańskich w tym miejscu stal pogański chram, wokół którego osiedlali sie pierwsi rybniczanie. Byli to najprawdopodobniej przedstawiciele plemienia Gołęszyców lub Chrobatów, o tych ostatnich wspomina w swoich kronikach Franc Idzikowski. Inna legenda głosi, że na wzgórzu akademickim dawni rybniczaninie przyjęli chrzest.
 |
| Gotyckie prezbiterium zbudowane z czerwonej, klasztornej cegły. W środku elewacji ściany muru wmurowano smukłe, wypełnione maswerkiem gotyckie okno zwane witrażem. Konstrukcja prezbiterium wzmocniona jest dodatkowo pionowymi przyporami, które oglądane z boku rozszerzają się ku dołowi schodkowo lub pochyło. Podtrzymując ścianę i równoważąc siły rozporowe od znajdujących się w środku łęku lub sklepienia. Przypory umożliwiają stosowanie w ścianie omówionych wyżej okien gotyckich. Przenosząc ciężar sklepienia na grunt. |
Dawny kościół farny posiada średniowieczny rodowód o czym przemawia fakt, że był orientowany. Mówiąc ściśle kościół został wzniesiony na linii wschód - zachód , a jego prezbitalną część zwrócona jest ku wschodowi, bo z tego kierunku wg chrześcijańskich wierzeń ma nadejść Jezus Chrystus.
 |
| Gotycki wątek muru |
Prezbiterium jest również bardzo dokładnym punktem nawigacyjnym wyznaczającym kierunki świata. Może posłużyć również jako astronomiczny kalendarz, ponieważ w pierwszy dzień wiosny i jesieni , a więc w równonoc słońce wschodzi i zachodzi zgodnie z linią wybudowanego prezbiterium
 |
| Ruch słońca na nieboskłonie w różnych porach roku na tle orientowanego, gotyckiego prezbiterium. |
Komentarze
Prześlij komentarz